W ostatnich latach możliwość przerwania ciąży w Polsce jest sukcesywnie ograniczana, co sprawia, że kobiety poszukują coraz to nowszych metod radzenia sobie w razie niechcianej ciąży. Sytuacja ta była szczególnie trudna w czasie pandemii, powodującej zahamowanie wielu sektorów, w tym usług i zabiegów aborcyjnych. Dlatego też jednym z rozwiązań, które zyskało dużą popularność w ostatnim czasie, są tabletki wczesnoporonne. To rodzaj aborcji farmakologicznej, powodującej usunięcie ciąży w wyniku obumarcia płodu, który następnie zostaje wydalony poprzez skurcze macicy. Promowany jest jako nieinwazyjny zabieg, który przeprowadzony w odpowiednich warunkach pozwoli na uniknięcie niechcianych powikłań i w ostatecznym rozrachunku przerwanie ciąży.
Tabletki wczesnoporonne – co to?
Jest to jeden z farmakologicznych sposobów przerwania ciąży. W wielu krajach, nie tylko europejskich, jest zabiegiem legalnym. Jednak tabletki wczesnoporonne nie są dostępne w Polsce, a przynajmniej nie w źródłach powiązanych z państwową służbą zdrowia. Nie można ich dostać w aptekach, a jedynie poprzez sprzedaż internetową. Oficjalnie mogą być stosowane tylko przez lekarzy w sytuacjach uregulowanych przez ustawodawcę.
Metoda ta polega na przyjęciu odpowiedniej ilości pigułek. Zażycie ich doprowadza do usunięcia ciąży, w wyniku wywołania silnych skurczów macicy, pozwalających na wydalenie obumarłego płodu. Jednak należy zaznaczyć, że nie jest to tożsame z antykoncepcją awaryjną, która zapobiega zagnieżdżeniu się zarodka (pigułka dzień po).
Skuteczność tabletek wczesnoporonnych jest najwyższa do 6 tygodnia ciąży i utrzymuje się na podobnym poziomie do 9 tygodnia. Jednak ze względu na brak szczegółowych badań w tym zakresie często można spotkać się z licznymi sporami. Niektóre źródła jasno mówią, że 5 tydzień ciąży to już ostatni dzwonek na podjęcie decyzji o przyjęciu pigułek. Według statystyk liczba kobiet, które potrzebują pomocy po ich zastosowaniu, znacznie zwiększa się po upływie 49 dnia od zajścia w ciąże, gdzie w 9 tygodniu odsetek ten wynosi już około 2%.
Tabletka wczesnoporonna a tabletka „dzień po”
Tabletki wczesnoporonne to termin, który jest często mylony z antykoncepcją awaryjną. Pojęcia te nie są synonimami, a ich użycie zdaje się niekiedy być bardzo rozmyte. Zadaniem tabletki „dzień po” jest niedoprowadzenie do zajścia w ciąże. Stosuje się ją po zakończeniu stosunku płciowego. Nazywana jest także antykoncepcją postkoitalną. Należy także zaznaczyć, że nie może być ona traktowana jako stała metoda antykoncepcji, ponieważ zawiera ona bardzo wysokie stężenie hormonów, które przy systematycznym stosowaniu mogą okazać się niebezpiecznie dla kobiety. Dostępność tych leków, w porównaniu do tabletek wczesnoporonnych, jest w Polsce zdecydowanie większa, natomiast można je otrzymać wyłącznie po otrzymaniu odpowiedniej recepty. Dlatego też wcześniej należy odpowiednio udać się na konsultację ze specjalistą. Z drugiej strony tabletki wczesnoporonne to metoda aborcji farmakologicznej, gdy w macicy kobiety dojdzie już do zagnieżdżenia się zarodka.
Jak działają tabletki wczesnoporonne?
Jednym z minusów dotyczących tabletek wczesnoporonnych jest przede wszystkim niewystarczająca ilość przeprowadzonych badań w tym zakresie. Sytuacja ta doprowadza do powstawania dezinformacji, które powodują powielanie wielu fałszywych teorii na ich temat. Demonizacja tej metody aborcji farmakologicznej okazuje się być bardzo krzywdząca w skutkach dla wielu kobiet. Zadaniem substancji znajdujących się w tabletkach wczesnoporonnych jest zablokowanie receptorów progesteronu, znanego jako hormonu odpowiadającego za podtrzymanie ciąży. Zatrzymanie jego produkcji doprowadza do poronienia.
Przygotowania do zabiegu
W celu przeprowadzenia skutecznego zabiegu należy zażyć odpowiednią ilość dedykowanych leków. Pierwsza z dawek doprowadzi do obfitego krwawienia. Następne dozy doprowadzą do spotęgowania odczuwanego bólu, ponieważ zostaną wywołane silne skurcze macicy, pozwalające na wydalenie obumarłego płodu. Ich działanie zaczyna być odczuwalne po około 4 godzinach od przyjęcia drugiej dawki mizoprostolu, natomiast zdarzają się także wyjątki i może nastąpić to dużo wcześniej lub później. Dlatego też można spotkać się z sytuacją, gdy zabieg zaczęty ranem, może zakończyć się następnego dnia, natomiast w większości przypadków ma to miejsce w ciągu jednej doby.
Przed przystąpieniem należy przygotować się do wystąpienia ewentualnych skutków ubocznych. Dlatego zaleca się spożywanie jedynie lekkich posiłków w postaci sucharków lub płatków kukurydzianych oraz picie wody. Dodatkowo, należy posiadać ze sobą zestaw podpasek, ponieważ stosowanie tamponów jest jak najbardziej zabronione, z powodu wydalanej krwi oraz skrzepów. Powinny zostać także odpowiednio dobrane, nie mogą być zbyt małe lub cienkie, zaleca się wybrać największe rozmiary, pozwalające na swobodne oddychanie skóry. Kobieta w tym czasie powinna znajdować się pod opieką, ponieważ w przypadku wystąpienia niektórych powikłań może być potrzebna hospitalizacja.
W czasie procedury kobieta powinna zadbać o swobodny ubiór, a także znalezienie wygodnego miejsca wypoczynku, gdzie będzie miała możliwość przyjęcia pozycji embrionalnej. Przydatne może okazać się także przygotowanie termoforu. W zwalczaniu bólu pomogą z pewnością leki przeciwbólowe, jak ibuprofen, czy kodeina, które dostępne są w niemalże każdej aptece. Kategorycznie nie można stosować leków rozkurczających typu No-Spa.
Czy każda kobieta może przeprowadzić aborcję farmakologiczną?
Aborcję farmakologiczną mogą przeprowadzić przede wszystkim kobiety zdrowe, nie zażywające żadnych leków, które mogłyby wejść w niepożądaną reakcję. Przyjęcie leków takich jak tabletka wczesnoporonna jest przeciwskazane kobietom chorującym na astmę, ponieważ może doprowadzić to do jej zaostrzenia. Nie zaleca się ich także alergikom, gdyż składniki czynne pigułek mogą wywołać groźne w skutkach powikłania.
Karmienie piersią po przyjęciu tabletek poronnych
Substancje, które zawarte są w tabletkach poronnych wchłaniane są do mleka matki. Według obecnego stanu wiedzy nie stanowi to zagrożenia dla zdrowia niemowlęcia. Jednak w celu uniknięcia ewentualnych komplikacji warto odczekać co najmniej 2 doby od ich przyjęcia.
Jak sprawdzić skuteczność?
Wynik zastosowania tabletek wczesnoporonnych można sprawdzić na różne sposoby. Najpewniejszym z nich będzie oczywiście wizyta u specjalisty, ginekologa, który przeprowadzi badanie USG. Jednak ze względu na strach wielu kobiet przed przyznaniem się lekarzowi o przeprowadzonej aborcji farmakologicznej z wykorzystaniem tabletki wczesnoporonnej, zaleca się wykonanie testu ciążowego. Powinien zostać on wykonany po upływie około miesiąca, ponieważ przez najbliższe 3 tygodnie każdy z wyników będzie pozytywny.
Skład leków
Pierwszym ze składników czynnych, które obecnie są najczęściej wykorzystywane przy aborcji farmakologicznej jest mifepriston, którego głównym zadaniem jest zahamowanie produkcji progesteronu, znanego jako hormonu produkowanego za pomocą ciał żółtych. Jego działanie doprowadza do złuszczenia się endometrium, a tym samym jaja płodowego. Skutkami ubocznymi zażycia tabletki wczesnoporonnej są krwawienie z dróg rodnych, skurcze macicy oraz bóle brzucha. Dawka wynosi 200 mg i podawana jest doustnie. Często po upływie od 24 do 72 godzin podaje się także mizoprostol, który powoduje nasilenie skurczy macicy, skutkując wydaleniem płodu z organizmu. Podawany jest on dopochwowo w dawce 800 µg. Połączenie tych dwóch składników zalecane jest przez WHO w pierwszym trymestrze ciąży.
W przypadku ograniczonej dostępności do mifepristonu (najpopularniejsza tabletka wczesnoporonna), zalecane jest domięśniowe podanie metotrekastu w dawce 50 mg/m2, a następnie zastosowanie mizoprostolu. Niektóre tabletki wczesnoporonne zawierają tylko mizoprostol, jednak nie są one tak efektywne jak połączenie powyższych preparatów. Wprowadzenie mizoprostolu na rynek zmieniło kompletnie oblicze aborcji farmakologicznej, ponieważ dotychczas stosowano substancje typowo domowe, czy tez ampicylinę.
Według niektórych źródeł możliwe jest także dokonanie zabiegu w drugim trymestrze ciąży. Wówczas stosuje się mocznik, oksytocynę, czy też różne płyny fizjologiczne. Jednak wraz z zaawansowaniem ciąży maleje szansa udanego zabiegu, a przede wszystkim stopień bezpieczeństwa.
